Amuak

Arsenio Iglesias Pazosen poesia

Asteazkena, 2016-10-26

Aste honetan "Literatur Amuak" egitaraua antolatu dute Ondarroan. Larunbatean (urriaren 29an, 12:15ean) "Todos os mares o mar. Galizierazko poesia" emanaldia egingo da, galizieraz, euskarazko azpitituluekin. Galiziako lau idazlek hartuko dute parte bertan, haien artean amu honetan protagonista duzuen Arsenio Iglesias Pazos. Jarraian irakurri ditzakezuen poemak egileak berak eta Iñigo Astizek elkarlanean euskaratu dituzte.

Arsenio Iglesias Pazos (1978, Fene, Galizia). Psikologia ikasketak egin zituen Konpostelan. Eduardo Estevez idazleak gidatutako idazle eskolan aritu, eta Avelina Valladares Poesia Saria irabazi zuen 2006an. Orain, Positivas argitaletxeak argitaratu du saritutako lan hura “Ático” izenburupean. Galizieraz. Bertan aurki daitezkeen sei poema eta Non navegantes izeneko poema euskaratu ditu Iñigo Astizek egilearen laguntzaz.

 

19.

 

Joan egingo zela

jakin zuen egunean,

telefono deien

eta zorionen eta besarkaden

eta muxuen aurretik,

liburutegian geratu zuen autoa.

 

Jaistean,

berokiaren hegalak altxa,

eta desitxuratutako zebrabide bat gurutzatu zuen:

 

bi urte lehenago barrikada batek su hartu zuen bertan.

Egun hartan bihurritu zuen suak asfaltoa

eta erabat konpondu gabe utzi zuten geroztik;

aurrekontu eskasen batek

mantendu zion aipamena zoruan

langile borrokari.

 

Gorrituta zituen belarriak

udazken beteko hotzagatik,

baina eskailerak igo, eta atea ireki zuenean,

hango aireak, berogailu

eta isiltasun aire trinko hark,

artilezko eskuz hartu zuen.

 

Aldi hartan, beste aldietan ez bezala,

atzean utzi zituen poesiari eskainitako apalak.

Eta galdutako tituluen artean bilatu zuen

hamazazpi urterekin

Venezia uztea erabaki zuen

gizon hari buruzko liburua.

 

Bidaiarien

izaeraz jakin beharra zuelako

bilatu zuen,

ezinbestean deskubritu nahi zuelako

alde egitearen ederra.

 

Lau ordu eman zituen han eserita.

 

Eta liburu hartan kontatutako guztien artean,

garrantzi gabeko datu bat

besterik ez zuen gorde beretzat,

poltsikoan sartutako maskor bat bezala:

 

gustatu zitzaion

Marco Poloren hirugarren alabaren izena

 

4.

 

Bere etxean geunden

eta, beraz, berari zegokion mahai-buru izatea.

 

Umeok txokolatezko turroia

irensteko geneukan grinari

begira-begira zegoen

 

eta eskutan hartzen zuen

ardo kopa.

 

Bat-batean, ahotsa altxatu zuen.

 

Eguberritako afaloste hartan entzun nion.

Bera ume zela, herriko denda batean,

ziba handi bat zeukaten salgai,

sua pizteko pinaburu bat bezain lodia.

 

Ez dut gogoan zenbat balio zuen.

Errealak aipatzen zituen berak, nik

inoiz ezagutu ez nituen txanpon haiek.

 

Baina grabatuta gelditu zitzaidan

bi urte behar izan zituela diru hura biltzeko.

 

Hatzez inguratzen zuen kopa,

bera zen istorioaren jabe.

Eta hala kontatu zuen, berari

garrantzizko zitzaizkion xehetasunak nabarmenduz,

eta garrantzigabe iruditzen zitzaizkionak isilduz.

Bihurritu egiten zuen kontakizuna,

berak erabakitzen zuen haren esanahaia.

 

Horregatik, apenas esan zuen gauza handirik

dirua lortzeko egin zituenei buruz.

Borroka azpimarratzea zen garrantzitsua,

heldu nahi zuen lekura heldu zela zehaztea.

 

Eta azkenean,

poltsikoak arakatuta sosak bildu

eta salmahai gainean jarri zituenean,

begira gelditu zitzaion dendaria.

Eta emakume hark esan ziona

kontatu zuen, nik

denboran zeharreko zulo batetik begiratzen nuen bitarten,

desmemoriaren kandelaren ondoan

kemenaren oinkada pera eroritako

herentzia baten augurioa azalduko baligu bezala:

 

- Baina, mutiko, txanpon hauek jadanik ez dute balio.

 

7.

 

danielarekin nengoen klase ostean

uda hasiera zen eta

autoan ahaztu nuen diru-zorroa

 

- begira zer mezu jaso dudan

 

kx.zgutu nh zaitut,bñ iñrk z gait aurzktn

t zkenean nk itea erbki dt:maite naiz.

aztrktk ditt orain,bñ bktzean geldtu nhi nuke

zukin kfe1 hrtzeko

 

- baina zenbakia ere jartzen du?

- bai.

 

begiratu egin ninduen:

- zer, deituko dugu?

eta nik erantzun: - ez,

 

ez dugu deituko zeren gauza hauek

ez dira hala gertatzen

broma bat izango da

edo ziurrenik iruzurren bat

 

eta danielak esan zuen:

- ba kabina batetik deituko dugu

eta horrekin irabazi zuen

 

- ongi da, bale,

baina zuk hitz egingo duzu

 

bosteko billete bat

baino ez nuen poltsikoan

eta txanponak lortzeko

bi gozoren bila

joan ginen

 

 

8. Hierarkia

 

Hurrengo egunean berriz joan zen irratira.

Eta nekea nabarmen igartzen zitzaion arren,

erantzun egin zituen zorionez zoraturik

zebiltzan neska-mutilen deiak.

 

Mutiko isil batena izan zen lehena.

 

- Kaixo?

Kaixo.

Kaixo. Ea, Diego deitzen zara zu, ezta?

Bai.

-   Eta bost urte dituzu.

Bai.

Ikusten duzu erregeok dena dakigula.

Bai.

 

- Gustatu zaizkizu utzi dizkizugun opariak, Diego?

Bai.

Pozik egongo zara orduan.

Bai.

Eta Oskarri, zure anaiari, gustatu zaizkio opariak?

 

- Bai – baina apalago.

Bera ere pozik egongo da orduan.

 

- Bai.

 

- Ai, barkatu, momentu bat, uste dut

nahasi egin naizela. Zuk baduzu anaiarik?

- Ez.

 

16. Iraila

 

Nik ez nekien:

portuko argiak pizten direnean,

joan egiten dira ontzi batzuk

itzuli ordez.

 

Gaua kanpoan emango dute.

Goizez itzuliko dira- esan zuen neskak.

 

Seselleko areatzan gaude eserita.

Gure aurrean, pausatuta dago itsasoa

botila baten barruan balego bezala.

 

- Gustatuko litzaidake haiekin joatea,

nola aritzen diren ikusteko- esan zuen.

 

Zortzi eta erdiak izango dira eta jadanik

sortu da eguzkia Ares herri gainean

eta hor bukatu da uda.

 

         ...nola aritzen diren ikusteko.

 

Bera ezagutu baino lehen sasoi batez

Anne Bancroften modura imajinatzen nuen

mediak bere hanka luzeetan behera irristarazten

eta ni Dustin Hoffman zurbil bat nintzen ate ondoan,

txikia eta buru handia,

eskuak tente, sorbaldak uzkur

eta oinak

elkarri itsatsita.

 

Gero jakin nuen uda

hurrengo egunean amaitzen zela benetan,

baina ezinbesteko bat etortze planetarioa merezi zuen ordukoak.

 

Zeren Seselleko arrats hark

ematen zuen tronpetaz inguratutako ipuin baterako

eta munduak, horrela sortua izan baitzen,

memoriari onartzen diolako lizentzia

udazkeneko lehen eguna besterik gabe aldatzeko.

 

         Bihar eguzki izango da eta irailak ez du iraungo

         betirako. Bukatu nahi zenuke uda oinetan

         Seselleko area sentituz?

 

gogoratzen naiz zurekin, noski,

itsasoa gustatzen zaizu

eta paseoan patinatzea.

 

 

21. tenerife

 

astelehenean

tenerifetik heldu nintzenean

zain nuen ama atean muxu bat emateko

 

gero sukaldera sartu ginen

eta maletatik atera nituen

mojoa   almogrotea     gofioa

oroitzapenak

 

eta arrapaladan kontatu nion zer ziren

eta amak irribarre egiten zuen

 

nire amak badaki

inoiz ez dizkiodala garrantzia duten gauzak kontatzen

 

baina pozik ikusiko ninduen

eta irribarre egiten zuen

 

afalostean

gabon esatera etorri zen logelara

beste muxu bat eman

eta esan zidan

 

        - nik baino mundu gehiago ikusi duzu jadanik.

 

hamar eta erdiak ziren

amari begiek

hasperen egin zioten

eta ohera joan zen

 

 

Ez nabigatzaileak

 

 

1- Etorrera

 

Egia zioten zurrumurruek.

Ontziak muturra gerturatzen du

errautsez egindako herrialde beltzera

eta hodeien disposizioaren gainean

luzatzen da abere basatiaren bizkarra.

 

Eta orain badakigu

zuzen zirela leiendak, eta nik

brankan zabaltzen ditut eskuak

ze nire herrialdean

ezezaguna da zeruaren neurria.

 

Behorren errezelo indartsuaz

uzten dute muinoek milika ditzaten,

hartu nau irlak.

 

Jakizue,

burdina menderatzen duen herrialde batetik nator.

 

Eta marinel deitzen dugu geure burua, baina han

inguratu egin daiteke itsasoa.

Zeremonia mahai bat bezala,

mendien uhatea.

Horregatik ez dugu ageri

aurpegietako larruan itsasoaren pasartea.

 

Eta hona nator hodeien sumendira eta lurra

irakin osteko mahats-bilketa dakart nire atzean,

ardo geldoa nire atzean, gizonen badietako saldan

izurdeen lo eragile dena:

Uretan egindako lehen bidaia haren

 

Horregatik,

hatzen zurruntasuna izango da nire sinboloa,

hala ezagutuko nauzu, hala ezagutuko duzu nigan

nire ardo eta izurde eta burdin

herria eta lurrak

inguratutako ozeanoaren titulua.

 

 

2- Han

 

Urruneko omen diren herrien bateratzea

kontatzen duten leiendek behar duten

epika falta da.

 

Ze bestelakoa da nire jarrera, hau zen

bilatzen nuen istantea eta heldu da,

eta topaketa horri eskaini dizkiot

adore guztia eta

makalaldi guztiak,

eta egonaldi osoa falta da oraindik baina iruditzen zait

agortu egin ditudala jadanik bisitaren motiboak

eta hiltzen igartzen dut neure burua

orain, hurbiltzeko momentuan,

eta beste ezer ez da beharrezko.

 

Baina hor zaude,

hor daude irlako muinoak,

topaketa handira bultzatzen gaituztela.

Deskripzioek ez dute tarterik. Elkar begiratzen dugu.

 

Eta gogoratzen dut, koldarki, zure arbasoek

sustraien garaian inoratu egin zutela

edo baztertu, bestela, nabigazioa

eta agian ez zeudela ongietorriak egitera ohituta.

 

Zuk ere pentsatzen duzu

zer presentzia duten orain behinolako oinek?

Zuk ere hori darabilzu gogoan? Herrialde honetan ere

gisa horretan pentsatzen da?

 

Niri dagokidanez, eta

beti nire ardura gisa sentitu dudan

nireen estandarteari dagokionez,

Atlantikoaren inguruko kontakizunen

zaintza eta erreferentzia dakart.

Munduko munstroetara ematen duen luzapena da zure irla.

Eta etor daitezela goxotasunez

ozeanoak gure oinetara.

 

Baina

zugan beltza ere nabarmentzen da, konotazioz

erabat biluzturik,

eta su-eten baten modukoa da.

Begien luzera.

 

Eta zure biltzaile eskuak

aitzindarien oinordeko

beroak dira

eta ni, bidaiaren eramalea, teknikoa,

aditua, irakaslea, nekatuta nator jadanik

eta ez dakit, inoiz

ez dut jakin.

 

 

3. Eguzkiaren zoramena

 

Zuen errotak ezagutu nahi ditut,

zuen

oparotasun erritualak,

materia primaren asimilazioa.

 

Zuk nabigatzen ez dutenen errege zaharraren izena daramazu,

amildegiez mende askotara, irlaren izena daramazu.

Eta zure muskuluen guneren batean dago

sumendiarekiko lotura ere.

 

Hala ere,

tradizio gehiago gorde dut nik

nire beldur guztietan.

 

Horretara nator,

Sumendiari beldurra galtzera nator.

Munduko munstroei beldurra galtzera nator.

 

Eta egonaldi osoa gelditzen da oraindik eta hil

edo sekula ez itzultzeko arriskua dut, baina

 

hantxe nago, nire zibilizazioaren

beldurren biltoki den irla urrunean,

eta bitartean, entzun egiten da inaugurazio danborren

 

Utzi zure iruzkina
      "Hegoak _______ banizkio, nirea izango zen" (derrigorrezkoa, spam-aren kontra)