Amuak

Eduardo Estevezen poesia

Osteguna, 2016-10-27

Aste honetan "Literatur Amuak" egitaraua antolatu dute Ondarroan. Larunbatean (urriaren 29an, 12:15ean) "Todos os mares o mar. Galizierazko poesia" emanaldia egingo da, galizieraz, euskarazko azpitituluekin. Galiziako lau idazlek hartuko dute parte bertan, haien artean amu honetan protagonista duzuen Eduardo Estevez. Iñigo Astizek euskaratu ditu jarraian irakurri ditzakezuen poemak.

Eduardo Estévez (Buenos Aires, 1969). Argentinan eta Venezuelan eman zuen gaztaroa, eta bere ibilbideko lehen idatzitako bi liburuak gazteleraz argitaratu bazituen ere, 1998an Só paxaros saíron desta boca liburuaz geroztik galizieraz idatziko ditu bere lanak. Bederatzi poema liburu argitaratu ditu, guztira. Paperean batzuk, eta webgunerako formatuan beste batzuk. Letra de Cal eta Retagarda Edicions argitaletxeen sortzaile, literatur ikastaro eta tailerrak ematen ditu eskola eta liburutegietan.

 

Ondoan eseri zitzaion

autobusera igotzean ikusi

eta bertan esertzea erabaki zuen

lekua libre zegoelako

eta neska gaztea zelako eta eder

zirudielako aurpegi erdia estaltzen zion

ilearen atzean

 

baina ez zuen kontuan hartu leku hori

zela hain zuzen ere desegokiena

hari begiratu ahal izateko

 

biratu beharra zuen

era nahiko lotsagabean

 

gainera

neskak burua

apur bat okertuta zuen

irakurtzen zebilen libururantz eta ileak

aurpegia estaltzen zion justu

bere alderantz

 

eta beraz bidaian ordu

erdi edo hiru ordu laurden zeramatzanean

eskuetako azazkal

motz

eta esmalte transparentedunak

begi zeharka zaintzearekin

konformatu behar izan zuen

 

arkatz bat zeukan eta harekin

hartzen zituen oharrak orri ertzeetan

letra bizkor eta txikia zuen

miopiak galarazten zion

zer idazten zuen bereiztea

 

ordu

erdiz edo hiru ordu laurdenez eskuak begiratu zizkion

hatz finak

eta horrek neurrian

nolabait ere zoriontsu sentiarazi zuen

 

nolabait ere

triste

 

supituan neskak

begirada altxatzen du

aurpegia agerian utziz eta bera

itzuli eta begira gelditzen zaio

keinuari buruz

neskak egin dezakeen

interpretazioaren axolarik gabe

 

begirada garbia zuen eta lunarea

justu ezkerreko begiaren azpian

 

baina autobusa

heltzen ari zen mutilaren helmugara

eta zutitu egin zen

 

nahasi xamar gidatu zituen

bere urratsak aterantz

 

eta botoia sakatu zuen

gidariari adierazteko

hurrengo geldialdian

jaisteko asmoa zuela

 

 

 

 

Egunero esertzen da

alboko mahaian

 

kafea ordaindu ahalko zenioke

 

edo bere begiekin

poema bat idatzi

 

kafearekin amets egingo duzu

 

baina zure arimak hautatu ditu ja

poemaren ezinegon laburra

hura joaten ikustearen heriotza txikia eta

 

zure aurreko

katilu bakartia

 

 

tuñonen ametsak

 

tabernako mahai baten gainean

raul gonzalez tuñon poetak

fotogramak zabaltzen ditu

boedon pasatako haurtzaro batenak

(edo oroimeneko beste edozein

txokotakoak bestela)

 

pelikula horretan urperatutako kaleak daude

(ametsean venecia bilakatzen dira

eta noia edo fisterra deitzen dira)

 

baina akaso poetak nahasten ditu

bere aitaren historiekin

beste nostalgia baten fikzioekin

 

zuri-beltzekoa da kontakizuna

eta itsasontziak ditu kaleetan

eta umeak murgilka eta korrika eta barrezka dabiltza

 

eta akaso atzealdean

lainoa sumatu daiteke

balea-portu bat

eta katxalote gorpuak

 

balea

bakar batek ere ez ditu

zubipetik pasatzen den ibaiko

urak sekula nabigatu

 

inoiz noria bat egon zen

baina orain izena baino ez da

eta egurrezko zaldietan

ez dabil ume tristerik

 

pianolak oihartzun egiten du harzolan

poetaren (asmatutako) oroitzapenetan

eta euriak

memoria urtzen du

uholdea jo eta errepikan hasten denean

 

 

 

magalhães

 

eta magalhães-i buruzko poema

zeina hasi baitzen munduari bira eman

eta espezien irletaraino iristen

oharkabean ailegatu zen

baleen lurrera

 

edo beren itsasora

esan behar nuke

 

negu lehorra zen

edo akaso ezin da

lurralde haientzako

bestelako oihalik imajinatu

 

imajinatu mundua mapek diotena

baino zabalagoa dela uste duzula

eta hartzen duzula itsasontzia

zeina txikia baita

ostertzarekin alderatuta

zein da zure ziurtasunaren neurria?

zein da ausardiaren eta zoriaren arteko muga?

 

imajinatu gizon txiki haren begiak

araucanía-ra iristerakoan

inmentsitate helkor hura guztia

 

irudika dezakezu

animalia haien aurrean

badia huts

eta bere

eta eder hartan

 

izua ala bakea

zer sortuko litzateke beren kantetatik?

 

baina magalhães-en patua

luzea zen oraindik

eta eutsi egin zion

ezohiko harmonia hari

eta bidaia ziurgabearekin jarraitu zuen

edo bere kemenaren muga

ikustatuko zuen akaso

izaki mugagabe haien aurrean

 

partitu zen

proa hegoalderantzago jarri zuen

bilatutako igarobidearen obesioan

 

topatu zuen

eta bere izena jaso zuen oinordetzan

eta pazifikoa izendatu zuen

muturrean zegoen ozeanoa

 

imajina ezazu gehiago ezinean

mundu ezagun osoa

gurutzatu ostean

eta ertzak inguratu eta gero

zer eta beste ostertz bat deskubritzea

are eta nekagarriagoa

 

aurre egin zion itsaso berri hari magalhães-ek

eta baita menpean hartu ere

baina halakorik jakin gabe hil zen

 

borrokaldiaren beroan

zeharkatu zuen lantzan

berriz entzun zuen

baleen kantua

hango hura

bere ostertza ote den

edo ez den

ziur jakiterik ez duenaren penarentzat

fondoko musika modura

 

ondarroa-errezitaldia

 

 

Utzi zure iruzkina
      "Hegoak _______ banizkio, nirea izango zen" (derrigorrezkoa, spam-aren kontra)